Inhoud van dit webinar
In dit waterwebinar doken we in praktijkvoorbeelden van emissieloos werken in de waterbouw.
Eugenie ten Hag van provincie Noord-Holland en Jan Junte namens de aannemerscombinatie Hakkers-Beens-groep vertelden over hun aanpak en ervaringen t.a.v. emissieloos bouwen bij het vervangen van damwanden.
Udo Perdok van Brabantse Delta vertelde over de baggerwerkzaamheden die waterschap Brabantse Delta op de vaarwegen in Midden- en West-Brabant sinds 2025 emissieloos uitvoert.
Binnenkort vind je op deze pagina de video. De samenvatting en presentaties zijn al beschikbaar.
Kijk het webinar terug (1 uur)
Samenvatting
Emissieloos werken is in de infrastructuur inmiddels geen uitzondering meer, maar in de waterbouw blijft het vaak bij de gedachte: “Dat kan hier toch niet?” Het zevende waterwebinar van 2025 liet overtuigend zien dat het wél kan. Aan de hand van twee praktijkvoorbeelden – uit Noord-Holland en Noord-Brabant – deelden provincie, aannemer en waterschap hun ervaringen, uitdagingen en oplossingen. Het resultaat: een uur vol concrete lessen, eerlijk inzicht in de knelpunten én veel enthousiasme uit het veld.
Langjarige samenwerking als vliegwiel
Eugenie ten Hag (provincie Noord-Holland) trapte af met uitleg over de langjarige samenwerking met de combinatie Beens–Hakkers. Die samenwerking maakt het mogelijk om echt te investeren in duurzaam materieel en nieuwe werkwijzen. Door meerdere jaren aan werkzekerheid te bieden, konden aannemers de stap zetten naar elektrisch materieel en innovatieve oplossingen voor de laadinfrastructuur.
Hun gezamenlijke ambities zijn stevig. Bij de oeververvangingsprojecten willen provincie Noord-Holland en de combinatie Beens–Hakkers niet alleen emissies verminderen, maar ook de biodiversiteit en waterkwaliteit verbeteren, in lijn met de doelen van de Kaderrichtlijn Water. De inzet is aangescherpt naar 95 procent MKI-reductie richting 2028. Dat blijft niet bij papier: in meerdere projecten is al zichtbaar dat emissieloos oeververvangen in de waterbouw goed uitvoerbaar is.
Jan Junte (Beensgroep) benadrukte dat de technische uitdaging niet zit in de elektrificatie van materieel, maar in het laden ervan. Een van zijn quotes vatte het mooi samen: “De uitdaging was niet om het materieel te elektrificeren, maar om het op te laden.” Beens–Hakkers loste dat op met een drijvend waterstoflaadstation. Dat kan veel energie opslaan, vermindert transportbewegingen, reduceert geluid en maakt het werk aangenamer voor de mensen buiten.
Emissieloos baggeren: een primeur in Brabant
Udo Perdok (Waterschap Brabantse Delta) liet zien hoe ook het baggeren van vaarwegen emissievrij kan. Het waterschap beheert 77 kilometer vaarwegen en werkt sinds maart 2025 met een volledig elektrische kraan én een elektrisch werkschip met een batterijpakket van 2200 kWh.
Dagelijks opladen blijft een uitdaging. Niet de techniek, maar de infrastructuur vormt hier de grootste hobbel. Laadpunten langs het water zijn schaars en netcongestie beperkt de mogelijkheden. Toch lukt het. Door tijdig te gunnen – al in 2022 – kregen aannemers de kans om materieel te bouwen en geschikte laadlocaties te vinden.
De voordelen zijn groot. Vakmensen ervaren veel minder geluid en schonere lucht op de pontons. Udo: “Het geluid is een enorm verschil; je hoort eigenlijk alleen nog het hydrauliek van de kraan.”
Wat levert het op?
Alle sprekers gaven aan dat emissieloos werken niet alleen goed is voor de leefomgeving, maar ook voor de uitvoering zelf. Minder geluid, minder uitstoot, minder hinder voor omwonenden, minder transport en een gezondere werkplek maken samen het verschil.
De meerkosten – gemiddeld 10 tot 30 procent afhankelijk van het project – worden deels gecompenseerd door subsidies en nemen af naarmate de inzet toeneemt. Wel worden de investeringen pas rendabel als opdrachtgevers het consequent uitvragen. Dat kwam in dit webinar duidelijk: veel deelnemers vroegen hoe zij hun eigen aanbestedingen emissieloos kunnen vormgeven.
De grootste uitdaging: laden
Uit zowel de presentaties als de vragen bleek één rode draad: laadinfrastructuur is hét knelpunt. Of het nu gaat om netcongestie, aansluitcapaciteit, eigendom van laadpunten of de vergunningverlening rond waterstof; dit onderwerp verdient vervolg en verdieping. Veel deelnemers gaven aan dat ze hier in de praktijk tegenaan lopen.
Een sector die in beweging komt
De hoeveelheid inhoudelijke vragen liet zien dat emissieloos werken in de waterbouw breed leeft. Waar het een paar jaar geleden vooral ging over kosten en techniek, gaan de vragen nu over contractvormen, veiligheid, logistiek en samenwerking. De sector maakt duidelijk stappen richting schaalvergroting.
Het webinar sloot af met een optimistische blik: nieuwe projecten vragen steeds vaker actief om emissieloze uitvoering en aannemers kunnen dat leveren. Het “kan niet” is verschoven naar “hoe dan?” en precies daar laat het webinar zien hoe waardevol kennisdeling is.
Openstaande vragen nav het webinar
Udo: Er zijn geen duurzaamheidseisen gesteld aan de beunschepen. Wel kregen aannemers een fictieve korting door CO2 emissie besparingen met berekeningen voor de gehele baggercyclus (baggeren en transport) aan te leveren. Van de totale CO2 uitstoot (zonder emissievrij te werken) is ongeveer 20 tot 25% toe te kennen aan het transport en 75 tot 80% toe te kennen aan het baggeren. Zodoende is vooral ingezet op het emissievrij baggeren.
Jan: Het laadstation bevindt zich binnen het werkgebied, waardoor er geen extra transportbewegingen nodig zijn. Het elektrische werkschip vaart volledig emissievrij tussen de werkplek en het laadstation.
Udo: het werkponton (Beveroord) wordt emissievrij verplaatst met het elektrische werkschip (Volta). Het ponton blijft ’s nachts echter op de baggerlocatie liggen, en het werkschip vaart emissievrij naar het laadstation.
Jan: Bedankt voor de tip, op dit moment beschikt het ingezette werkschip niet over een Green Award-certificering.
Udo: Ja, bij de aanbesteding in 2022 werd gevraagd om CO2 berekeningen aan te leveren van alle werkzaamheden. Hierbij is ook de CO2 uitstoot meegenomen voor het transport van de baggerspecie naar de beste afzetlocatie.
Udo: voor het project inhaalslag baggeren vaarwegen zijn 12 inschrijvingen ontvangen in een Europese openbare aanbesteding. Met voldoende voorbereidingstijd (2 jaar) was er dus ruim voldoende animo om aan te bieden.
Eugenie: De duurzaamheidsambities en de contracteringsstrategie voor een langjarige samenwerkingsovereenkomst zijn vooraf getoetst in een goed bezochte marktconsultatie. Daarna volgde een aanbesteding die opgedeeld was in een selectie- en inschrijvingsfase, gebaseerd op een concurrentie-gerichte dialoog (light) procedure.
In de selectiefase zijn o.b.v. visiedocumenten 3 partijen geselecteerd. Vervolgens is de inschrijvingsfase gestart met de 3 geselecteerde partijen (overigens allemaal combinaties) en zijn dialoogsessies en assessments gehouden. Hieruit kwam als beste inschrijver de marktcombinatie Beens-Hakkers.
Met deze partij voeren we alle oeververvangingsprojecten uit die er in de periode 2020-2026 in Noord-Holland geprogrammeerd staan. Onlangs is de Samenwerkingsovereenkomst met 2 jaar verlengd. Gezien deze aanpak zijn er geen andere aannemers.
De meerkosten zijn sterk afhankelijk van het type project, de locatie en het ingezette materieel. Wel zien wij een trend dat de kosten aan het dalen zijn, en onder andere door de bredere beschikbaarheid van elektrisch materieel.
Hierdoor wordt emissieloos werken stap voor stap betaalbaarder en efficiënter.
Jan: De genoemde meerkosten van 10–30% hebben betrekking op de totale projectkosten.
Daaronder vallen dus zowel studiefase, ontwerpkosten, voorbereidingskosten, uitvoeringskosten als materiaalinkoop, logistiek, materieelinzet en overige projectonderdelen.
Jan: De belangrijkste kostenbepalende factor is het verbruik van elektriciteit, in combinatie met de benodigde laadcapaciteit op locatie en de investering in elektrisch materieel.
Hoewel batterijprijzen sterk zijn gedaald, blijven de operationele energiekosten bepalend in
de totale kostenopbouw.
Antwoord van een deelnemer in de chat: Prijsontwikkeling - Van €1.300/kWh in 2008 naar <€100/kWh in 2025, met verdere daling richting €60/kWh verwacht rond 2030.
Eugenie: Dat is een keuze. Maar wij hebben nu de keuze gemaakt om waar mogelijk voor emissieloos te gaan.
Jan: Tot op heden hebben wij deze situatie nog niet ervaren. We hebben nog geen noemenswaardige ontlading van accu’s waargenomen tijdens weekenden of koude perioden.
Jan: Met emissieloos kun je meerdere doelen in 1x bereiken. De verwachting is ook dat fossiele brandstoffen om meerdere redenen op den duur zullen uitfaseren.
Jan: Met het gebruik van brandstofaggregaten is je materieel flexibel en kan het ook, waar mogelijk, gebruik maken van goedkopere laadvoorzieningen, zoals walstroom.
Een waterstofmotor zal altijd op het duurdere waterstof moeten draaien. In sommige gevallen is dit wel de beste oplossing, wanneer laadvoorzieningen zelden tot nooit beschikbaar zijn. Denk aan schepen op zee.
Jan: Hier is landelijk steeds meer aandacht voor. Belangrijk voor kleinere aannemers is hun opdrachtgevers (publiek en privaat) langere contracten aanbieden, waarbij perspectief wordt geboden om investeringen terug te verdienen. Naast de subsidies waar ook kleinere aannemers gebruik van kunnen maken.
Jan: Klopt, in de praktijk soms tijdrovend door verschillen in interpretatie en doorlooptijd tussen bevoegde gezagen. Een vereenvoudiging zou helpen om waterstof breder toepasbaar te maken binnen projecten.
Belangrijke stappen die daarbij zouden helpen zijn:
- Eenduidige landelijke richtlijnen voor de beoordeling van waterstoftoepassingen, zodat bevoegde gezagen uniform kunnen handelen.
- Snellere en gestroomlijnde meldprocedures, bijvoorbeeld standaardformats voor waterstofaggregaten en -containers.
- Heldere kaders voor tijdelijke inzet op bouw- en waterbouwlocaties, waardoor minder projectspecifieke afstemming nodig is.
Udo: In kleinere vaarwegen wordt ook al emissievrij gewerkt. Over het algemeen is dit veel eenvoudiger gezien een lager stroomverbruik per werkdag. Veelal worden verwisselbare accu’s gebruikt, waardoor het op locatie laden niet noodzakelijk is.
Jan: Nog niet, bedankt voor de tip.
