Interview: Het is een mooie tijd voor creatieve denkers, doeners en dwarsliggers
Passionado Gerrit Jansen (64) werkt sinds 1987 bij de provincie Drenthe, de afgelopen jaren als beleidsontwikkelaar wegen en vaarwegen. Met nog drie jaar te gaan tot zijn pensioen werkt hij met Joost van der Wal (28) nauw samen aan duurzaamheid in infrastructuurprojecten. Hun dynamiek is een inspirerend voorbeeld van hoe kennisoverdracht en samenwerking tussen generaties kunnen bijdragen aan een toekomstbestendige organisatie.
Gerrit initieerde deze unieke samenwerking drie jaar geleden zelf. “Ik richt me vooral op het landelijke en strategische niveau. Daarvoor ga ik het land in om te brainstormen met mijn landelijke netwerk, waarna ik vaak boordevol ideeën terugkom. Maar voorheen landden die nieuwe inzichten niet goed in de organisatie. Daarom besloot ik drie jaar geleden een jong iemand aan te nemen, die mijn rol kon versterken door naar de tactische kant te kijken. Toen kwam Joost erbij.”
We bellen elkaar dagelijks om inzichten te delen, elkaar scherp te houden en samen te werken aan nieuwe ontwikkelingen.
“Wat Gerrit landelijk ophaalt, implementeer ik binnen de provincie”, vervolgt Joost. “Het gaat dan bijvoorbeeld om het nemen van maatregelen voor CO2-reductie, circulariteit en klimaatadaptatie. Daarnaast houd ik me algemeen bezig met het ontwikkelen van duurzaamheidskaders. Mijn achtergrond ligt meer in ruimtelijke ordening dan in techniek, maar juist die verschillende perspectieven helpen ons om tot vernieuwende inzichten te komen."
Gerrit en Joost hebben elkaar nodig en vullen elkaar perfect aan. Gerrit: "We bellen elkaar dagelijks om inzichten te delen, elkaar scherp te houden en samen te werken aan nieuwe ontwikkelingen. Joost weet sommige dingen gewoon beter dan ik, bijvoorbeeld op het gebied van planologie. Op mijn beurt probeer ik Joost het podium te geven. Ik durf los te laten en hem de ruimte te geven om te groeien. Waar nodig begeleid ik hem, maar hij heeft ook de vrijheid om zelf richting te bepalen."
Gerrit weet precies hoe alles gaat binnen de provincie.
Joost: “Dat waardeer ik enorm. Ik heb nog niet zo veel ervaring en Gerrit weet precies hoe alles gaat binnen de provincie. Hoe time je bepaalde voorstellen? Wanneer kun je iets zelfstandig oppakken en wanneer moet je anderen betrekken? Allemaal zaken waar Gerrit mij bij helpt. Bovendien heeft Gerrit heel veel kennis van techniek. Als ik een idee heb over verduurzamen, dan helpt hij mij met de technische uitwerking. Daarbij is zijn duurzaamheidskennis, die hij heeft opgedaan dankzij zijn uitgebreide landelijke netwerk, ook een hele nodige aanvulling.”
Joost voegt daaraan toe: “Het mooie aan samenwerken met Gerrit is dat hij, ondanks zijn lange staat van dienst, heel vernieuwend denkt en openstaat voor verandering. Ik heb gemerkt dat dit voor veel meer mensen binnen de provincie Drenthe geldt. Terwijl de buitenwereld vaak het beeld heeft dat er bij de overheid vooral oudere mensen werken die vastgeroest zijn in bepaalde patronen. Dat klopt niet. De vernieuwingsdrang binnen de organisatie plus de begeleiding van Gerrit en de vrijheid om mijn eigen koers te varen maken dat ik het hier enorm naar mijn zin heb.”
We zien nu dat sommige jongere collega’s behoefte hebben aan een sparringpartner, iemand die hen wegwijs maakt.
Binnen de provincie Drenthe is een aanzienlijk deel van de medewerkers ouder dan veertig, en de komende jaren zullen meerdere collega’s met pensioen gaan. Kennisoverdracht is hierbij nog geen vast onderdeel van de organisatiecultuur. De samenwerking tussen Gerrit en Joost is een prachtig voorbeeld van hoe dit kan worden vormgegeven. "Veel collega’s werken nog op de oude manier: je doet je werk, maar zoekt elkaar niet actief op om kennis te delen. Terwijl dat juist zo belangrijk is," zegt Gerrit. "We zien nu dat sommige jongere collega’s behoefte hebben aan een sparringpartner, iemand die hen wegwijs maakt."
Joost: "Je merkt dat niet iedereen een ‘buddy’ heeft zoals wij dat hebben. Sommige collega’s zouden dat ook graag willen, maar het is geen vanzelfsprekendheid binnen de organisatie. Misschien zou dat in de toekomst wel structureler kunnen."
Technische oplossingen alleen zijn niet meer voldoende: je moet kijken naar circulaire en duurzame oplossingen en hoe je die integreert in beleid en uitvoering.
Een duurzame manier van werken kent veel uitdagingen, merken Gerrit en Joost. De opgaven zijn heel complex en dynamisch. Hoe dragen mensen als Joost hieraan bij? “In het verleden werden alle problemen opgelost met techniek, en die mensen hebben we nog steeds keihard nodig”, zegt Joost. “Maar technische oplossingen alleen zijn niet meer voldoende: je moet kijken naar circulaire en duurzame oplossingen en hoe je die integreert in beleid en uitvoering. Dat vraagt om een andere manier van processen aanvliegen.”
“Dat is zeker waar”, vervolgt Gerrit. “Daarom is goed onderwijs van groot belang voor organisaties om dit soort opgaven op een goede manier op te pakken. Joost heeft Environmental and Infrastructure Planning gestudeerd, een studie die ruimtelijke planning, milieubeleid en infrastructuurontwikkeling combineert. We hebben mensen met dit soort achtergronden nodig om de beheerdersrol van de toekomst vorm te kunnen geven.”
Daarbij is het volgens Gerrit een hele mooie tijd voor creatieve denkers, doeners en dwarsliggers. “Je moet mensen in je team hebben zoals Joost, die heel anders tegen de materie aankijken en ook collega’s uitdagen anders te kijken. Belangrijk daarbij is om hen het vertrouwen te geven dat zij ook steun krijgen als iets misgaat. Fouten maken mag, daar leren we van. Kijk vooral naar wat wél goed gaat en ga daarachter staan.”
Deze andere manier van kijken zetten Gerrit en Joost in om collega’s te helpen met hun duurzaamheidsuitdagingen. Gerrit: “We hebben een matrixmodel ontwikkeld, waarin collega’s zien welke klimaatdoelen ze mee moeten nemen in hun ontwerp. Daarin staat per jaar wie daarin wat kan doen. Daarnaast kijken we mee naar ontwerpen en geven we advies over hoe iets duurzamer kan.”
Netwerken zijn informele structuren die je niet zomaar overdraagt.
Gerrit werkt nog drie jaar tot zijn pensioen en voor die tijd proberen Gerrit en Joost de overdracht zo goed mogelijk te regelen. “Voor de inhoudelijke expertise lukt dat goed, maar netwerken zijn informele structuren die je niet zomaar overdraagt”, zegt Joost. "Gerrit heeft in dertig jaar een enorm netwerk opgebouwd. Als hij met pensioen gaat, valt een deel van dat netwerk weg. Dat is een uitdaging waar we nog een oplossing voor moeten vinden."
Gerrit beaamt dat: "Ik probeer Joost nu al in contact te brengen met de juiste mensen, zodat hij een basis heeft om op voort te bouwen. Maar netwerken kosten tijd en groeien mee met je carrière. Dat is niet van de ene op de andere dag over te dragen."
We leggen een goede basis voor de toekomst.
Gerrit denkt liever nog niet al te veel na over zijn pensioen. "Ik geniet enorm van mijn werk, ik kan me moeilijk voorstellen dat ik stop. Misschien blijf ik wel een dag per week adviseren. Of ik ga me bezighouden met andere uitdagingen, zoals een huis verbouwen in Frankrijk."
Voor Joost betekent de toekomst vooral doorgaan op de ingeslagen weg: "Over drie jaar is veel veranderd. Maar als ik kijk naar hoe we nu samenwerken en hoe we kennis borgen, dan hebben we een goede basis gelegd. Het zou mooi zijn dat door te zetten en nog beter te verankeren binnen de organisatie."
