Innovatie en nieuwe vaardigheden in de toekomst - interview

Door arbeidsmarktkrapte, lage instroom en vergrijzing staan we als weg-, vaarweg- en waterbeheerders voor een groot personeel vraagstuk. Hoe zorgen we ervoor dat we niet alleen nu, maar ook in de toekomst over de juiste mensen beschikken? In deel 1 van ons interview met teammanager Jeroen van der Sloot van de Provincie Flevoland spraken we over de veranderende rol van zijn medewerkers, die steeds meer als regiemanager optreden voor de assets waarvoor zij verantwoordelijk zijn. Daarvoor moeten ze steeds integraler gaan werken en in staat zijn om belangenafwegingen te maken. In deel 2 vertelt Jeroen over digitalisering en innovatie. Daardoor zullen de vaardigheden die medewerkers nodig hebben alleen nog maar meer veranderen.

Jeroen werkt nu vier jaar bij de provincie als manager van het expertiseteam Beheer en Onderhoud en dus verantwoordelijk voor de instandhouding van de infrastructuur van de provincie. Dat zijn de wegen, vaarwegen en alles wat daaromheen zit. In de komende jaren verwacht hij dat er in zijn organisatie het nodige gaat veranderen, maar wel in houdbaar tempo.

"Ik vind innovatie heel belangrijk," vertelt Jeroen, "maar het moet niet te snel gaan. Je ziet dat sommige organisaties steeds met alle golfbewegingen meegaan en dat levert niet de veranderingen op die beklijven. Er zijn helaas veel voorbeelden van innovaties die slechts eenmalig zijn toegepast en daardoor worden de critici bevestigd in hun overtuiging dat veel innovaties zich niet bewijzen. Op die manier zullen beheerders conservatief blijven in het materiaalgebruik dat ze voorschrijven."

In de volle breedte verduurzamen

Binnen de provincie Flevoland pakt men innovatie daarom anders aan. "Wij kiezen ervoor om in kleine stapjes te verduurzamen, maar wel over de volle breedte," vertelt Jeroen. "Kijken we bijvoorbeeld naar duurzame wegverhardingen, dan heeft het wat mij betreft meer effect om dit in kleine stappen en met regelmatige feedback van de aannemers door te voeren, dan dit in één keer heel groots voor een bepaald project op te pakken.

Zo voeren we vandaag de dag ál onze fietspaden uit in beton en zetten we ieder jaar stappen om deze steeds duurzamer uit te laten voeren. Ook hebben we succesvol kunststofvezels toegepast, waardoor we met een nog scherpere MKI kunnen werken. Als een dergelijke stap succesvol is, passen wij het direct integraal toe en zal het dus in de toekomstige werken de nieuwe eis zijn. Dat werkt in onze optiek op de lange termijn beter dan pilots uitvoeren die ‘goed scoren’ en waarvan aan het einde niemand weet hoe je het inbedt in de organisatie. Je wilt immers dat de verandering beklijft en daarvoor heb je draagvlak nodig."

Onze bruggen en sluizen zitten straks helemaal vol met sensoren en procesautomatisering.

Die geleidelijke verandering geldt ook voor de nieuwe vaardigheden die nodig zijn om de digitale transformatie van de organisatie op te vangen. "Op dit moment heb ik nog genoeg mensen in huis, die precies weten waar welk moertje zit. Maar als zij straks met pensioen zijn, denk ik dat het lastig wordt om deze gedetailleerde kennis te vervangen. En de vraag is of dat nodig is.

Onze bruggen en sluizen zitten straks helemaal vol met sensoren en procesautomatisering, die gaan voorspellen wanneer ik iets moet vervangen of kunnen inschatten waar er mogelijk storingen komen. Natuurlijk heb ik ook dan mensen nodig die naar buiten gaan om de assets te inspecteren, maar ik moet vooral mensen hebben die verstand hebben van slimme techniek, data science en artificial intelligence."

Mensen die data om kunnen zetten in advies

Een voorbeeld dat Jeroen noemt is de toezichthouder, die over de weg rijdt om de wegen te inspecteren. "Ik ben nu compleet afhankelijk van diens inschatting om te weten of er iets aan de hand is. En dat is een hele klus met al die kilometers aan wegen die ik in mijn areaal heb. Straks heb ik ook de RDW data, de data van de autofabrikanten en andere publieke data, die van tevoren al kunnen aangeven waar er mogelijk iets aan de hand is. Dan heb ik nog steeds iemand nodig om erop af te gaan, maar ik heb óók iemand nodig die al deze data en digital twins kan interpreteren en kan omzetten in een advies." 

Je kunt het vergelijken met de automonteurs van tegenwoordig: "Met al die ICT in de auto zijn automonteurs min of meer programmeurs geworden. Ze lezen de systemen uit, begrijpen ze en aan sturen ze aan. Zo werkt het ook steeds meer bij ons als provincie. Alleen: hoe haal ik dit soort mensen binnen als ik op dit moment eigenlijk alleen nog de pure techneuten nodig heb? Ik heb weleens zo’n collega met hoge mate van affiniteit voor sensors en AI in huis gehaald, maar die ging heel snel weer weg omdat er voor hem nog niet genoeg uitdaging was. Dit zet de organisatie wel op scherp. Er komt een transitie aan naar meer datagestuurd werken, maar wanneer en hoe we ons daarop voorbereiden, dat is nog een hele puzzel.”

Iedere dag werken aan verandering, maar niets overhaasten

Jeroen zijn advies hierin is om als organisatie niets te overhaasten, maar wel iedere dag te werken aan verandering. "Als je alles in één keer wilt doen, dan gebeurt er uiteindelijk niets.  In mijn ogen moet je juist voortdurend kleine stappen zetten en flexibel manoeuvreren. Luister naar je mensen, denk met ze mee en zoek waar nodig de grijsgebieden op om ervoor te zorgen dat ze het maximale uit zichzelf kunnen halen. Maak afwegingen en keuzes die niet alleen in jouw eigen belang zijn, maar die van de hele organisatie ondersteunen én leg daarbij vast wat je overwegingen zijn geweest." En misschien wel de grootste uitdaging van allemaal: "Blijf jezelf en wijk niet teveel af van je oorspronkelijke koers."