Collega's die overal de antwoorden voor hebben
Bijna iedereen kent ze wel: de Passionado’s. Zeer bevlogen collega’s die tegen hun pensioen aan zitten en letterlijk overal de antwoorden voor hebben. Wat moeten we straks, als zij de organisatie verlaten? Kunnen we met de huidige krapte op de arbeidsmarkt het kennisgat opvullen dat zij achterlaten? En hoe gaan we om met de almaar groeiende uitdagingen in de grond-, weg-, en waterbouw? Kees Stoutjesdijk en Dick Marsman, beiden Passionado van Waterschap Hollandse Delta, hebben vanuit hun ervaring een goed overzicht van de ontwikkelingen in het waterschap en daarbuiten. In dit interview kijken ze terug én blikken ze vooruit.
Kees Stoutjesdijk werkt 41 jaar voor Waterschap Hollandse Delta (en de voorlopers daarvan) en gaat over twee maanden met pensioen. “Ik ben in 1983 als civiel technicus begonnen en heb in die tijd veel mogen bouwen en ontwerpen,” vertelt hij. “Na verschillende omzwervingen ben ik als senior adviseur bij de HR-afdeling terecht gekomen met de opdracht om er een lerende organisatie van te maken. Ik denk dat we daar tegenwoordig goede initiatieven in nemen, zoals de trainees die we samen met zes andere waterschappen begeleiden. Ook organiseer ik elke week watersafari’s voor nieuwe collega’s, zodat zij zien en meemaken wat het waterschap buiten eigenlijk doet. Maar het mag allemaal nog wel wat gestructureerder en meer. Het hangt nu te veel aan personen die er passie voor hebben. En die krijgen er vaak niet genoeg tijd voor.”
Het liefst zou ik de helft van mijn tijd besteden aan het opleiden en coachen van mijn collega’s
Dick Marsman, senior afvalwatertechnoloog bij de afdeling Kennis en Advies, kan dat beamen. “Ik heb bijna 20 jaar ervaring binnen het waterschap en daarvoor heb ik zeventien jaar in het bedrijfsleven gewerkt. Over vijf jaar ga ik met pensioen en dan laat ik een vrij jong team achter, dat verantwoordelijk is voor het procestechnologisch advies over de waterzuiveringen. Dat is behoorlijk specialistisch werk en het wordt steeds ingewikkelder door wat er uit de maatschappij op ons afkomt. Het liefst zou ik daarom de helft van mijn tijd besteden aan het opleiden en coachen van mijn collega’s, maar daar is geen tijd voor omdat mijn kennis nog in zoveel projecten nodig is.”
Personeelstekort in de hele sector
Dit is een probleem, dat niet alleen bij Waterschap Hollandse Delta speelt, maar in de hele sector. Dick: “Er is overal personeelstekort en we krijgen het aan de onderkant niet meer aangevuld. Veel jongeren vinden technische functies niet spannend meer of gaan liever voor een managementfunctie. Wij moeten als waterschap veel meer investeren in educatie en laten zien hoe leuk technisch werk is. Neem scholieren en studenten mee naar een waterzuivering, laat ze zien hoe een gemaal werkt, leg ze uit hoe vernuftig ons watermanagement systeem in elkaar zit. Al kunnen we van de duizend scholieren er maar één aan ons binden: doe het, want we hebben de mensen keihard nodig. Maar je moet er wel tijd voor maken en het vastleggen in je processen, anders gebeurt het niet. Zelf ben ik als tiener ook gefascineerd geraakt door een schooluitje naar de waterzuivering en kijk waar het me gebracht heeft.”
Kees: “Daarnaast is het belangrijk om ook het sollicitatieproces voor technische functies te vergemakkelijken. We leven niet meer in een tijd waarin we honderd sollicitaties krijgen voor één functie. We mogen blij zijn als er drie geschikte brieven voor één vacature binnenkomen, dus we moeten niet meer zoeken naar dat schaap met vijf poten, dat alle hokjes afvinkt. Zoek in plaats daarvan naar iemand met het ‘waterschapsgen’, iemand die een maatschappelijke bijdrage wil leveren, iemand met ruggengraat, iemand met hart voor het klimaat, met technische interesse. Dat kan een zij-instromer zijn, iemand uit de Participatiewet of een BBL’er (Beroeps Begeleidende Leerweg). Het maakt niet uit, zolang de passie er maar in zit. Laat zo’n nieuwe collega je organisatie zien, geef ze afwisseling en de kans om zich door te ontwikkelen, dan is de kans het grootst dat ze lang genoeg blijven om iets waardevols op te bouwen.”
We moeten niet meer zoeken naar dat schaap met vijf poten.
Werken vanuit maatschappelijke betrokkenheid
Dat vasthouden van technische kennis is nog een hele kluif, gezien het feit dat heel wat ervaren collega’s tegenwoordig het waterschap verlaten om zich te laten inhuren op de markt. “Dat is niet zo vreemd, want we huren als waterschap ook steeds meer marktpartijen in,” aldus Dick. “En hoewel ik niet slecht verdien, zou ik bij een adviesbureau meer betaald krijgen. Bij het waterschap moet je echt werken omdat je een grote maatschappelijke betrokkenheid hebt. Ik heb twintig jaar lang soortgelijk werk in het bedrijfsleven gedaan, maar het is niet hetzelfde. Hier werk ik elke dag in een team van bevlogen collega’s aan hetzelfde doel. De rioolwaterzuivering is ónze business, wij zijn er elke dag verantwoordelijk voor, wij maken de keuzes. De adviespartijen leveren een waardevolle bijdrage en gaan dan weer door naar het volgende. Dat is echt een andere dynamiek.”
Gelukkig ziet Dick in de huidige generatie steeds meer drijfveer om iets met onze planeet te doen. “Vroeger ging het ze vooral om die grote auto, maar nu zie je dat ze willen werken aan de toekomst. Ik hoop alleen dat ze goed begeleid worden, want ik zie ze op dit moment vaak afknappen op de stroperigheid van de organisatie. We krijgen geen project opgestart zonder stap voor stap naar juridische zaken, financiën, communicatie, omgeving enzovoorts te gaan en dat het liefst in drievoud. We kunnen geen beslissing nemen zonder een adviespartij in te huren. En we gaan van de ene organisatieverandering naar de andere. Ik wil echt niet zeggen dat vroeger alles beter was, maar ik zie wel dat de inhoudelijke kennis onderbelicht en ondergewaardeerd is geraakt. Ik denk dat het heel veel zou schelen als we niet meer zouden inhuren op productiecapaciteit, maar op docentschap. Áls je dan in de markt investeert, zorg dan dat de kennis aan onze organisatie wordt overgedragen. Dan zit je er over twee of drie jaar veel steviger bij.”
Oproep aan de passionado’s: zet je mailbox dicht en investeer in docentschap
Kees sluit het gesprek af met de opmerking dat het waterschap nu in een kentering zit, waar hij veel vertrouwen in heeft. “Dit is de achtste organisatieverandering die ik meemaak, maar ook de meest veelbelovende. We hebben nu een veel duidelijkere visie op learning en development en we gaan onze processen daarop inrichten. We gaan meer met talentmanagement doen, waardoor jong talent ook gewoon wat meer kans krijgt. En voor mijn functie komen er straks twee terug, dus dat belooft nog wat voor de toekomst. Tegen de Dicks in onze wereld wil ik zeggen: pak je rol, investeer in het jonge talent, begeleid trainees en zet stages op. Die mailbox moet echt dicht! Ze moeten het als jij weg gaat immers ook kunnen.
En tegen de rest: ga op zoek naar de medewerker die het waterschapsgen heeft. Benut en ontwikkel het potentieel, koester de passie van je mensen. Er is nog genoeg talent, kennis en kunde op de arbeidsmarkt, waar we hele betrokken medewerkers aan kunnen overhouden. Als je maar goed voor ze zorgt!”
Oproep: ken of ben jij ook een Passionado?
Wij vertellen graag het verhaal. Mail je idee naar info@platformwow.nl.
