Terugkijken: webinar Hergebruik stalen damwanden in oevers

Ervaringen uit de praktijk

Inhoud

Op 5 juli organiseerden we een waterwebinar over het hergebruik van stalen damwanden. De productie van staal veroorzaakt een grote milieu-impact. Hergebruik van staal is dan ook een verstandige manier om staal zo lang mogelijk in te zetten. Maar wat komt er allemaal bij kijken als je stalen damwanden wil hergebruiken in oevers? 

Jeroen Braakman van de Provincie Noord-Holland, Herman Lokhorst van Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden en Jan Junte van Beens Groep vertelden over hun ervaringen en deelden belangrijke tips. Bas Nanninga van de Unie van Waterschappen lichtt toe hoe we landelijk aan meer duurzame oevers werken.

Kijk hieronder het webinar terug en scroll verder voor de samenvatting, de antwoorden op nog openstaande vragen en de gebruikte sheets.

Kijk het webinar terug (1 uur)

Samenvatting van het webinar

KCAO door Bas Nanninga

Bas Nanninga van de Unie van Waterschappen presenteert hoe de waterschappen zich inzetten voor klimaatneutraliteit en circulaire economie. Ze streven naar circulaire economie in 2050 en 50% minder gebruik van primaire grondstoffen in 2030. Daarnaast streven de waterschappen naar klimaatneutrale en circulaire GWW-projecten in 2030. Het KCAO-project, wat staat voor Klimaatneutraal en Circulair Assetmanagement en Opdrachtgeverschap, richt zich op de vijf belangrijke assets voor de waterschappen: rioolwaterzuiveringsinstallaties, gemalen, oeverconstructies, waterkeringen en transportleidingen. Samenwerking met 21 waterschappen en 9 ingenieursbureaus in 5 werkgroepen heeft geleid tot concrete resultaten waarmee circulariteit en klimaatneutraliteit concreet zijn gemaakt voor toepassing binnen assetmanagement en projecten. De werkgroep Oeverconstructies heeft een beslisschema en een inspiratiebundel opgeleverd. Bas licht in de presentatie de beslisschema’s toe waarmee per stap in het beheerproces duurzamere materialenkeuzes kunnen worden gemaakt. Het KCAO-traject krijgt in 2024 een vervolg in de vorm van leerkringen voor “watersysteem”, “waterketen” en “waterkeringen”. In deze leerkringen worden de opgeleverde producten toegepast in concrete projecten en beheervraagstukken van deelnemers en wordt er van elkaar geleerd en stapsgewijs verder gewerkt aan de doorontwikkeling en standaardisering van de KCAO-producten.

Praktijkvoorbeeld hergebruik stalen damwanden langs vaarwegen door Jeroen Braakman

Jeroen Braakman van provincie Noord-Holland bespreekt een praktijkvoorbeeld binnen hun samenwerking met aannemers voor het hergebruik van stalen damwanden langs vaarwegen. De provincie beheert 250 km vaarwegen met ongeveer 500 km oevers die periodiek moeten worden vervangen. In samenwerking met aannemers is een 6-jarig contract opgesteld, met een optie tot verlenging, om deze vervangingen duurzaam aan te pakken. De focus ligt op het verminderen van de milieu-impact (80% minder MKI), verhogen van biodiversiteit en het bieden van eerlijk werk voor eerlijk geld. Tijdens een oeververvangingsproject in het Twentekanaal kwamen stalen damwanden vrij die hergebruikt konden worden, wat leidde tot aanzienlijke CO2-reductie en kostenbesparingen. Het project vereiste besluitvorming op bestuurlijk niveau om voorinvesteringen te rechtvaardigen, inclusief transport en depotvoorzieningen.

Project hergebruik damwanden uit Twentekanaal door Jan Junte

Jan Junte van Beens Groep gaat in op een project waarbij damwanden uit het Twentekanaal werden hergebruikt. De damwanden, oorspronkelijk afkomstig uit het Twentekanaal, werden geïnspecteerd, gereinigd en bewerkt voordat ze werden toegepast in diverse projecten. Van de oorspronkelijke 10,5 kilometer damwandprofielen bleek minder dan 10% ongeschikt voor hergebruik, wat gunstiger was dan aanvankelijk verwacht. Door de variabele lengtes van de profielen te benutten, konden ze effectief worden ingezet in provinciale projecten. De presentatie benadrukte ook de technische uitdagingen en de voordelen van het hergebruiken van de damwanden, zoals kostenbesparing en duurzaamheid.

Hergebruik stalen damwanden langs Montfoortse kade door Herman Lokhorst

Herman Lokhorst van Waterschap Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden behandelt het hergebruik van stalen damwanden langs de Montfoortse kade. Hij vertelt dat na de aanbesteding de aannemer voorstelde om tweedehands damwanden uit Rusland te gebruiken. Omdat een reis naar Rusland om de conditie te bekijken niet mogelijk was, moesten deze damwanden door middels van foto's worden geinspecteerd. Vervolgens werden ze per schip naar Dordrecht gebracht en door deskundigen verder onderzocht, waarbij ze van goede kwaliteit werden bevonden. De keuze voor tweedehands damwanden resulteerde in kostenbesparingen zonder concessies te doen aan kwaliteit. Herman legde ook uit hoe de damwanden werden geïntegreerd in stedelijke gebieden, waarbij bestendigheid tegen hoge trillingsniveaus in deze omgeving van groot belang waren. Ook beschreef hij innovatieve oplossingen zoals een geperforeerde deksloof om de damwanden visueel te verbergen.

Openstaande vragen met antwoord van de sprekers

Wat was je referentie (beginwaarde) voor 80% minder MKI?

Antwoord Jeroen Braakman en Jan Junte: Onverankerde stalen damwand, referentiekader vanuit het contract.

Er komt toch een heel toetsingsproces aan te pas voordat je kunt bepalen of je kunt hergebruiken?

Antwoord Jeroen Braakman en Jan Junte: Ja klopt, deze toetsingscriteria hebben wij vooraf met elkaar vastgesteld. Hierbij is het van belang om vroegtijdig de huidige staat van de damwand te onderzoeken. De damwand onder de waterlijn is vaak nog in goede staat!

Heb je ze nog op een andere manier uit de grond gehaald nu je wist dat je al een project had om ze opnieuw toe te passen?

Antwoord Jeroen Braakman en Jan Junte: Rondom de waterlijn verkeert de damwand in slechte staat, dit vergt een specialistische aanpak om de damwand in goede staat te trekken en verdere beschadigingen te voorkomen.

Wordt er bij tender/aanbesteding ook al gerefereerd of de wens uitgesproken voor hergebruik van damwanden/materialen? Of wordt de mogelijk tot hergebruik uitgesproken door OG en op wat voor manier zou OG dit gaan doen? Dus in het kort: hoe kunnen marktpartijen en adviesbureaus gebruikmaken van de MKI voordelen bij de aanbesteding? En hoe komt dit terug in de aanbesteding?

Antwoord Jeroen Braakman en Jan Junte: Advies om de herbruikbaarheid aan de markt te laten, om te kunnen innoveren.

Is het mogelijk dat damwand die lang in een nat milieu heeft gestaan in een nat/droog milieu terug te plaatsen? Bijvoorbeeld een damwand uit een brak water als damwand gebruiken bij een grondlichaam van landhoofd van een brug of voor een kerendeconstructie van een tunnel?

Antwoord Jeroen Braakman en Jan Junte: Ja, hierbij is het belangrijk om de huidige staat / nul situatie goed vast te leggen, en hierop een restlevensduur beschouwing uit te voeren. Nieuwe toepassing ontwerpen o.b.v. vigerende normen

Hoe wordt de sterkte van de gebruikte damwand bepaald?

Antwoord Jeroen Braakman en Jan Junte: O.b.v. bureauonderzoek naar oorspronkelijke profiel specificaties, visuele inspectie en staaldikte meting. Indien gewenst kan de staalkwaliteit in laboratorium worden onderzocht.

Antwoord Herman Lokhorst: op basis van de productinformatie en indien dit niet voldoende (betrouwbaar) is door middel van trek of druktesten.

Hoe gaan jullie om met conserveringssystemen?

Antwoord Jeroen Braakman en Jan Junte: Tot op heden niet voorgekomen.

Antwoord Herman Lokhorst: vanwege milieubelasting gebruiken wij per definitie geen conserveringsmiddelen.

Wie was de aannemer in Montfoort?

Antwoord Herman Lokhorst: dat was Ploegam BV uit Oss

Contactpersonen

Bas Nanninga

Unie van Waterschappen

Beleidsadviseur Circulaire economie

Herman Lokhorst

Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden

Projectmanager

Jan Junte

Jan Junte

Beens Groep

Projectleider

Jeroen Braakman

Jeroen Braakman

Provincie Noord-Holland

Projectmanager

Eugenie ten Hag

Provincie Noord-Holland

Senior project- en programmamanager

Zero emissie
Waterreeks: De rol van waterassets in de energietransitie
Klimaatadaptatie
Waterreeks: Water en bodem sturend in de praktijk
Weersextremen en de watersector
Waterreeks: Crisisbeheersing in de praktijk, lessen uit Limburg.
Afvalwater
Waterreeks: Water in de circulaire economie
Innovatie
Waterreeks: Lessen uit andere sectoren
Circulair
Terugkijken webinar Grondgestuurd ontwerpen met bagger als grondstof
Graafmachine aan het werk.
Data
Waterreeks: AI in de watersector SciFi in de praktijk
Foto van een doorlaatmiddel van het waterschap met daarop een robot ingevoegd.