Gewoon bijzonder: interview met Gerhard Jansma van Waterschap Noorderzijlvest

In onze rubriek ‘Gewoon bijzonder’ zetten we collega’s in het zonnetje. Zij doen ‘gewoon’ hun werk en leveren daarmee een bijzondere bijdrage aan veilige wegen en wateren. Gerhard Jansma werkt als medewerker onderhoud bij Waterschap Noorderzijlvest. 

Klein en groot wateronderhoud 

Het werk van Gerhard als medewerker onderhoud is erg afwisselend. In zijn dagelijkse werk is hij vooral bezig met wateronderhoud om zo de waterveiligheid in zijn gebied te waarborgen. ‘Ik zorg ervoor dat de watergangen vrij zijn zodat er wateraanvoer en -afvoer mogelijk is. De stuwen, inlaat, dammen en duikers moeten vrij zijn. Bomen en takken die in de weg hangen of staan worden verwijderd. Ik lever ook materiaal aan de ‘jongens’. Zij zijn namelijk met trekkers en kranen onderweg. Dan ben ik ook even hun taxichauffeur.”

Machinist op een gemaal 

Om overtollig hemelwater af te voeren moet Gerhard ook met regelmaat een gemaal bedienen. “Wanneer de waterstanden te hoog zijn, kunnen we het gemaal inzetten om water af te voeren naar zee. Alle metingen en waterstanden zijn te volgen in een app. Ik beoordeel op basis van deze informatie wat er nodig is om in actie te komen. Als ik piket draai, kan ik op de gekste tijden worden opgeroepen. Als ik bij het gemaal aankom, moet ik de dieselmotoren aanslingeren. Als er veel water is gevallen, kan het wel een week duren voordat de waterstand weer op peil is. Uiteraard wissel ik dan diensten af met collega’s. Ik moet de metingen goed in de gaten houden, want op een gegeven moment moeten we de afvoer van water afschalen. De waterstand mag ook weer niet te laag zijn, onder andere voor de woonboten in ons gebied.”

De dijk langs speuren 

Ook al is de dijk tussen Delfzijl en Eemshaven onlangs nog verstevigd, bij hoogwater is er dijkbewaking nodig. Ook daarvoor kan Gerhard worden opgeroepen. “Bij een waterstand van 3,80 meter wordt er dijkbewaking uitgevoerd. Als ik dan piketdienst heb, word ik samen met twee andere collega’s naar de dijk gestuurd. Ook in de nacht. We speuren dan de dijk af met grote lampen op de auto’s en kijken uit naar obstakels die tegen de dijk kunnen slaan. En daarmee mogelijk de dijk beschadigen. Ook houden we onze ogen open voor lekkages in het dijklichaam. Er kan onderstroom met peilwater ontstaan.”

Al heb je nog zo’n nieuwe en stevige dijk, met water kan er van alles gebeuren.

Een carrièreswitch met 49 jaar 

Gerhard werkt nu negen jaar bij het waterschap. Daarvoor zat hij 30 jaar in de groenvoorziening. Tuinen aanleggen, onderhoud, bomen zagen. De laatste vijf jaar zat hij op een maai veeg boot en voerde hij ook al werkzaamheden voor het waterschap uit. “Ik werd gewezen op de vacature voor medewerker onderhoud bij het waterschap. Degene die mij tipte zei dat het wel iets voor mij was, ik had immers veel gebiedskennis. Maar ik verklaarde hem voor gek. Ik was destijds 49 jaar, dat zou me nooit lukken, dacht ik. Maar ik vroeg me op de maaiveegboot wel steeds vaker af of ik dit werk zou volhouden tot mijn pensioen. Dus ik solliciteerde en de rest is geschiedenis. In dit werk zit veel meer variatie en het is minder fysiek, ook al leun ik niet bepaald achterover. Daarnaast is de prestatiedruk anders: bij het bedrijf moest ik iedere dag verdienen, echt presteren. Nu is het meer gericht op calamiteiten.”

Spannend werk

Het kan Gerhard eigenlijk niet te gek zijn. Midden in de nacht, sneeuwstormen: hij staat er als het moet. “Hoogwater is voor de omgeving vervelend maar ik vind het wel een mooie omstandigheid als ik dan moet bijspringen. De keringen moeten goed gesloten zijn, zoals bij de coupure in Delfzijl. De dijk moet bewaakt worden. Met een sneeuwstorm heb je wel slecht zicht, dan is het zaak om je verstand erbij te houden. Iedereen heeft wel een gezin thuis. Maar ik kan wel goed omgaan met de spanning die er dan bij komt kijken.”

Het geeft mij een goed gevoel om bij te dragen aan het oplossen van een calamiteit of het handhaven ervan. Het blijft mooi werk.

Meer water, droogte, warmte én planten 

Wat Gerhard merkt in zijn werk van de klimaatverandering? Vooral de droogte, warmte en plantengroei zijn ontwikkelingen die veel impact hebben. “Er is meer zonlicht en helderder water. Dit zorgt voor meer (water)plantengroei. Om op tijd in te grijpen zetten we ook aannemers in om ons te helpen. Na vier weken zitten de watergangen weer vol. Vooral de waternavel is een plantensoort die ontzettend hard groeit. Het is de grootste vijand van het waterschap. Dit managen zie ik wel zwaar in voor de toekomst. Zeker met ons personeelsbestand. In het winterseizoen hebben we ook steeds vaker te maken met hoogwater aan zee en een te hoog peil in de watergangen. Ook op Nieuwjaarsdag stond ik om 09.00 uur ‘s ochtends bij het gemaal. Het gemaal draait sindsdien overuren. En toch is de situatie bij ons gelukkig nog wel te overzien. Als het nu weer langere periodes gaat regenen, en het peil niet zakt, dan worden de dijken extra in de gaten gehouden.”

Alles in de gaten houden

Het leukste van zijn werk vindt Gerhard als er een duiker verstopt zit waardoor het water niet meer goed doorstroomt. Of het schoonmaken van roosters van inlaten omdat daar troep tegenaan gaat zitten. “Door mijn inzet stroomt het water weer goed door. Het resultaat van mijn werk is heel zichtbaar, dat geeft mij veel energie. Als ik door mijn beheergebied rijd, pak ik werkzaamheden op waar nodig. Ik kan zelf de sloot ingaan, het vanaf de waterkant doen of ik laat een machine komen. Een dagplanning maak ik altijd, alleen er komt altijd wel wat tussendoor. Dan word ik gebeld door een collega of ik iets kan oplossen. Er is veel collegialiteit: iedereen staat voor elkaar klaar. Dit maakt dat het afstemmen onderling ook prettig verloopt. Ook met collega’s van gemeenten die ik regelmatig in het werkveld tegenkom of spreek.”