In de Week van de WOW-factor 2022 trappen we onze rubriek ‘Gewoon bijzonder’ af. Daarin zetten we collega’s in het zonnetje, die iedere dag ‘gewoon’ hun werk doen en daarmee een bijzondere bijdrage aan veilige wegen en wateren leveren. Vandaag lees je het verhaal van Henri Bijkerk, die bij de provincie Overijssel werkt aan de bestrijding van invasieve waterexoten.
Deze woekerende waterplantjes zorgen voor overlast op steeds meer locaties in vaarwegen en natuurgebieden in Overijssel.
Henri is beleidsontwikkelaar assetmanagement en duurzaamheid en richt zich voornamelijk op wegeninfrastructuur. “Onlangs werd ik door de adviseur vaarwegen gevraagd mee te helpen aan een plan van aanpak om invasieve waterexoten te bestrijden,” vertelt hij. ”Ontzettend interessant omdat dit compleet nieuwe materie voor me is. Het is een prachtige kans om nieuwe kennis op te doen en bij te dragen aan het verbeteren van de provinciale infrastructuur.”
Invasieve waterexoten zijn door mensen geïmporteerde exotische waterplanten die schade toebrengen aan het milieu en de omgeving. In Overijssel veroorzaken planten als de Grote waternavel, de Waterwaaier, de Verspreidbladige waterpest en de Reuze schroefvallisneria overlast op ruim 900 locaties in Nationaal Park Weerribben-Wieden en watergangen van verschillende beheerders. “Mensen gebruiken deze exotische planten in aquaria en tuinvijvers, maar gooien de plantenresten bij het schoonmaken helaas vaak weg in de sloot. Daardoor komen ze uiteindelijk in natuurgebieden en het vaarwater terecht. Vervolgens worden ze onder meer door stroming van het water en door schroeven van boten verder verspreid.”
De Waterwaaier groeit zo snel dat het water compleet kan dichtgroeien. Boten kunnen dan de kant niet meer bereiken om aan te leggen.
De bestrijding richt zich vooral op de Waterwaaier. Deze plant veroorzaakt de grootste overlast, omdat ieder klein snippertje weer een nieuwe plant kan vormen. Dit veroorzaakt grote problemen voor met name de recreatievaart. “De Waterwaaier groeit zo snel dat het water compleet kan dichtgroeien. Boten kunnen dan bijvoorbeeld de kant niet meer bereiken om aan te leggen. Ook slaan de planten vast in de schroeven van boten, waardoor deze kunnen vastlopen.”
Provincie Overijssel heeft de taak om invasieve waterexoten te bestrijden. “Dat doen we samen met andere Overijsselse waterbeheerders”, aldus Henri. “Met Waterschap Drents Overijsselse Delta in de lead hebben we eerst een centraal bestrijdingsplan gemaakt. Hierin staat welke plant waar aanwezig is en in welke omvang, wat we gaan doen en wanneer. Op plekken waar de overlast nog niet zo groot is, verwijderen we de planten heel simpel met een hark. Bij grote overlast werken we met een harkboten.”
Het bestrijden van invasieve waterexoten doen we samen met andere Overijsselse waterbeheerders.
Henri ontwikkelt nu een plan van aanpak voor de provincie. “We beschrijven hoe we verspreiding en problemen van invasieve waterexoten willen voorkomen of verminderen, in lijn met het centrale bestrijdingsplan”, vertelt Henri. “Dat doe ik in nauwe samenwerking met collega’s, zonder hen zou ik mijn werk niet kunnen doen. Zo heeft Evelien Bakker van het waterschap, die het centrale bestrijdingsplan heeft gemaakt, mij veel over invasieve waterexoten geleerd. Ook mijn beleidsmatige collega’s van Natuur en Milieu, Annemarie Garssen en Ben van Dinther, zijn onmisbaar. Zij staan aan de lat om voor de provincie als bevoegd gezag de bestrijding door alle waterbeheerders in het gebied op de rit te krijgen.”
Henri ziet verschillende uitdagingen bij de bestrijding van waterexoten. “Door allemaal tegelijk in het gebied aan het werk te gaan, kunnen we de planten een flinke tik geven. Dat heeft grote impact op het terugdringen van de woekeraars. Het is helaas lastig om ervoor te zorgen dat de uitvoering van het centrale bestrijdingsplan bij alle partijen synchroon loopt. Iedere partij heeft zijn eigen planningen en aannemers. We moeten nog uitvinden hoe we de werkzaamheden meer routinematig kunnen aanpakken. Het waterschap zit goed in de materie, maar wij en andere partijen moeten nog veel leren.”
Daarom organiseert Henri instructies voor toezichthouders van alle partijen. Een expert vertelt hoe de planten eruit zien en hoe je ze op een goede manier kunt bestrijden. “Ik krijg daar veel positieve reacties op. Mensen vinden het fijn hun kennis bij te spijkeren, elkaar te ontmoeten en ervaringen uit te wisselen.”
Henri ziet dat samenwerking tussen de beheerders binnen de provincie essentieel is. “Als we niet samenwerken kunnen we dit thema niet beheersbaar maken. Maar het zou ook interessant zijn om onze kennis en ervaringen met andere provincies te delen. Misschien zijn invasieve waterexoten daar nog geen probleem, maar samenwerken heeft een preventieve werking. Je kunt dan sneller ingrijpen mocht het wel problematisch worden.
Exoten houden zich helaas niet aan beheergrenzen, we moeten ze samen tegenhouden.
Platform WOW brengt beheerders van de weg, vaarweg en het water samen. Wil jij een werkwijze, project of kennis uit de praktijk delen, waar andere beheerders hun voordeel mee kunnen doen? Of ben je benieuwd naar de kijk van andere beheerders op een vraagstuk waar jij mee worstelt? Wij helpen je met alles wat bij het opzetten van een online en offline bijeenkomst komt kijken.
