De HF Toetsmethodiek is geen RWS-feestje, maar een feestje van alle vaarwegbeheerders

Een gezamenlijk gedragen document, waarin ieders visie is meegenomen

Thido Arts, adviseur Integraal Veiligheidsmanagement bij Rijkswaterstaat VWM, werkte mee aan de eerste versie van de Human Factors Toetsmethodiek. “Deze is tot stand gekomen met input van alle vaarwegbeheerders en is dus voor iedereen toepasbaar. We wilden voorkomen dat het een RWS-feestje werd. Er ligt nu een gezamenlijk gedragen document, waarin ieders visie is meegenomen.”

Veilig achter de knoppen

Een onderzoek van de OvV naar een incident op de Den Uylbrug in Zaandam was de directe aanleiding voor de ontwikkeling van de Human Factors Toetsmethodiek. Hierbij verongelukte een fietser omdat zij zich op het bewegende deel van de brug bevond toen deze opende. Ze miste de stoptekens en een brugwachter zag haar over het hoofd. 

“Een incident als dit is de grote angst voor iedereen die aan de knoppen zit”, vertelt Thido. “Het is belangrijk dat mensen een brug veilig kunnen passeren, maar ook dat de operators veilig kunnen werken, zonder bang te zijn dat er iets misgaat.” 

Grote incidenten worden bij RWS standaard geëvalueerd om te zien wat de organisatie kan verbeteren. “Maar de Human Factors Toetsmethodiek kan ervoor zorgen dat we incidenten kunnen voorkomen, dat motiveerde mij extra om hieraan bij te dragen.”

De ene brug is de andere niet

Beheerders kunnen met de Human Factors Toetsmethodiek de veiligheidsrisico’s van menselijk handelen bij de bediening van bruggen in kaart brengen en aanpakken. Bij de ontwikkeling was het van groot belang dat het document toepasbaar zou zijn op álle bruggen. Daarom bracht Platform WOW een groep van 16 verschillende beheerders samen: gemeenten, waterschappen, provincies en Rijkswaterstaat. 

Thido: “Bij Rijkswaterstaat hebben we misschien meer kennis, specialisten en budget dan de meeste andere beheerders. Toch wilden wij niet voorschrijven hoe het moest, want het speelveld van iedere beheerder is weer anders. Niet alleen de bruggen zelf, maar ook de budgetten verschillen. En sommige organisaties werken met vrijwilligers. Door ieders kennis en input mee te nemen, ligt er nu een document waar we ons allemaal in kunnen vinden en dat breed toepasbaar is.”

Externe facilitator cruciaal voor succes 

Volgens Thido heeft Platform WOW een cruciale rol gespeeld bij de totstandkoming van de methodiek. “WOW had geen inhoudelijke rol, maar bracht iedereen samen, faciliteerde het proces en beheerde de contracten en de financiering. Zo’n externe facilitator die de continuïteit blijft waarborgen is onmisbaar voor een succesvol verloop en resultaat. Als Rijkswaterstaat trekker was geweest, was het een RWS-feestje geworden. Nu is het een beheerdersfeestje.”

Doorvoeren binnen RWS

Rijkswaterstaat heeft de toetsmethodiek getest op 2 bruggen. “Hieruit kwam naar voren dat we in de eerste versie van de toetsmethodiek een belangrijke speler vergeten waren: de monteur. Een goede wisselwerking tussen operator en monteur is cruciaal, want die zorgt ervoor dat onderhoud aan objecten zo min mogelijk hinder oplevert voor alle betrokkenen en en dat er daarbij geen onveilige situaties ontstaan.”

Hoe nu verder?

Thido: “Bij Rijkswaterstaat gebruiken we de Landelijke Brug- en Sluisstandaard (LBS) al, maar daarin wordt vooral naar techniek gekeken, Human Factors komen nog niet voldoende expliciet aan bod. Inmiddels ligt er een 2.0-versie van de toetsmethodiek die als best practice is opgenomen in de LBS. Daarnaast gaan we binnen Rijkswaterstaat kijken hoe we de toetsmethodiek kunnen toepassen in onze standaardprocedures.”